Τα ποντιακά κάλαντα εκφράζουν τη Θεολογία της Ορθόδοξης Εικόνας της Γεννήσεως

Η Γέννηση του Χριστού. 15ος αιώνας. Φορητή εικόνα. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών.

Τα ποντιακά κάλαντα εκφράζουν τη Θεολογία της Ορθόδοξης Εικόνας της Γεννήσεως. Περιεκτικά σε νοήματα, σύντομα στο λόγο και σαφή, μας οδηγούν από τη Γέννηση του Ιησού στο μεγάλωμά Του, από τη μια ώρα στην άλλη. Μεγάλωσε τόσο γρήγορα, που το βράδυ της μέρας της Γεννήσεώς Του περπάτησε. Κι αμέσως καβάλησε χρυσό πουλάρι, ως γνήσιο αρχοντόπουλο και κατέβηκε στο σταυροδρόμι.

Η ταχεία αυτή ανάπτυξη του Ιησού, που περιγράφεται στα ποντιακά κάλαντα, μας θυμίζει την «αφαίρεση» της Βυζαντινής Αγιογραφίας, όπου ανατρέπεται η φυσική τάξη των πραγμάτων, για να αποδοθεί η Θεολογία της Εκκλησίας μας στην Εικόνα. Το ίδιο παρατηρούμε και εδώ.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι, στη συνέχεια των ποντιακών καλάντων, παρουσιάζεται η Σταύρωση του Χριστού, δηλαδή η λυτρωτική παρουσία Του στον κόσμο, αλλά και η θέση και ο αγιασμός από το χυμένο Αίμα του Κυρίου λέγοντας: «όπου έσταξε το μύρωσε, ευώδιασε όλος ο κόσμος».

Θυμίζουν, λοιπόν, τα ποντικά κάλαντα την Ορθόδοξη εικόνα της Γεννήσεως, γιατί και σ’ εκείνη ο Ιησούς τοποθετείται σε φάτνη κτιστή, στο μνήμα Του, και είναι σαβανωμένος ως νεκρός «ζωαρχικότατος».

Έτσι ο λαϊκός συνθέτης και ποιητής αυτών των καλάντων αναδεικνύεται σε μεγάλο Ορθόδοξο Θεολόγο.

Ο λόγος του δεν χάνεται σε συναισθηματικές και επιδερμικές περιγραφές, όπως τα χριστουγεννιάτικα, δυτικά τραγουδάκια, αλλά προχωρεί θεολογικά και ρεαλιστικά στον σκοπό της ένσαρκης  παρουσίασης του Χριστού στον κόσμο μας. Οι Πατέρες μας λένε: «Αυτός ενηνθρώπησε, ίνα ημείς θεοποιηθώμεν».

Πηγή: Κισιώτης Σ. (1997). Ορθόδοξα  Ελληνικά Χριστούγεννα. Κατερίνη: Τέρτιος

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΕΘΕΝ

Χριστός ’γεννέθεν χαράν ’ς σον κόσμον,
χα καλή ώρα, καλή σ’ ημέρα.

Χα καλόν παιδίν οψέ ’γεννέθεν,
οψέ ’γεννέθεν, ουρανοστάθεν.

Τον εγέννεσεν η Παναΐα,
τον ενέστεσεν Αϊ Παρθένος.

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάριν
κι εκατήβεν ’ς σο σταυροδρόμιν

Έρπαξαν Ατον οι χίλ’ Εβραίοι,
οι χίλ’ Εβραίοι και μύριοι Εβραίοι.

Ας ακρεντικά κι ας σην καρδίαν
αίμαν έσταξεν, χολή ’κ’ εφάνθεν.

Ούμπαν έσταξεν, και μύρος έτον,
μύρος έτον και μυρωδία.

Εμυρίστεν ατο ο κόσμος όλεν,
για μυρίστ’ ατο κι εσύ αφέντα.

Συ αφέντα, καλέ μ’ αφέντα.
Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρα.

Και θημίζ’νε τον νοικοκύρην,
Νοικοκύρη μ’ και βασιλέα.

Δέβα ’ς σο ταρέζ’ κι έλα ’ς σην πόρταν,
δος μας ούβας και λεφτοκάρα.

Κι αν ανοί’εις μας,
χαράν ’ς σην πόρτα σ’.

Πηγή: http://www.pontos-news.gr

Ποντιακά Κάλαντα